Ακολουθεί ένας πλήρης κατάλογος διαρθρωτικών λέξεων που χρησιμοποιούμε, για να πετύχουμε τη συνοχή του κειμένου.
Κατηγορία: Νεοελληνική Γλώσσα Α
Ορισμοί λέξεων και εννοιών (Άρης Γιαβρής)
Αβάσιμος (λογική: για συμπεράσματα, απόψεις): Η γνώμη ή το συμπέρασμα που δεν βασίζεται, σε εξακριβωμένα τεκμήρια ή σε αληθείς προκείμενες.
Αγορά (οικοvομία): Το σύστημα που επιτρέπει στους πωλητές και τους αγοραστές να συναλλάσσονται με χρήματα ανταλλάσσοντας κάθε είδους αγαθά, υπηρεσίες και πληροφορίες.
Αγύρτης (ο): Αυτός που εξαπατά τους ανθρώπους με επίδειξη γνώσεων και ικανοτήτων τις οποίες στην πραγματικότητα δεν έχει (= τσαρλατάνος, απατεώνας).
Συνεχίστε την ανάγνωση Ορισμοί λέξεων και εννοιών (Άρης Γιαβρής)
Η αξιολόγηση της περίληψης
Η αξιολόγηση της περίληψης κειμένου (25 μονάδες)
Η περίληψη δεν είναι ξεχωριστό γραμματειακό είδος αλλά ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης προϋπάρχοντος κειμένου διά της οποίας επιδιώκεται:
α) Η κατανόηση του κειμένου.
β) Η πληροφόρηση των άλλων με λιτό και σαφή τρόπο για το περιεχόμενο του κειμένου.
γ) Η διάκριση του αναγκαίου από το περιττό τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη γλώσσα του κειμένου.
δ) Η δόμηση ενός νέου κειμένου με συνοχή και συνεκτικότητα.
Το βιβλίο του καθηγητή για τη διδασκαλία της Έκθεσης Α΄ Λυκείου
1η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (1ο δίωρο)
- Οι οπτικές της γλώσσας, σ. 22-26.
- Γλώσσα: λόγος, ομιλία, ιδιόλεκτος, ύφος, σ. 33-39.
Επισημάνσεις:
- Το κείμενο του Τζ. Ροντάρι «Η πέτρα στη λίμνη» (σ.12-17) μπορεί να διαβαστεί στην αρχή, για να συζητηθεί η απεραντοσύνη, η πολυμορφία και η παντοδυναμία της γλώσσας.
- Οι υποενότητες (1) «Το εργαστήρι της γλώσσας» (σ. 27-30), ειδικότερα η δήλωση και η συνυποδήλωση, και (2) «Οι λειτουργίες της γλώσσας» (σ. 31-33) μπορούν να διδαχθούν μέσα από τα κείμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.
- Σχετικά με τις οπτικές της γλώσσας είναι σημαντικό ο μαθητής:
α) να κατανοήσει ότι η γλώσσα αποκαλύπτει τον προσωπικό τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος βιώνει, εννοεί και αξιολογεί τα πράγματα. Η γλώσσα δηλαδή αποκαλύπτει την οπτική του γωνία η οποία σχετίζεται με την κοινωνική του θέση, τις γνώσεις του, την καλλιέργειά του, το επάγγελμά του, τα συμφέροντά του κτλ.,
β) να μάθει να παρατηρεί και να αναλύει την οπτική γωνία από την οποία διατυπώνεται μια άποψη,
Συνεχίστε την ανάγνωση Το βιβλίο του καθηγητή για τη διδασκαλία της Έκθεσης Α΄ Λυκείου
Τα πιο συνηθισμένα λάθη στη γλώσσα μας
100 παρατηρήσεις για να μιλάμε σωστά ελληνικά
- Δεν είναι ζήτημα απλώς προσωπικό, αλλά μας αφορά όλους (και όχι: απλά). Απλώς = μόνο. Συμπεριφέρεται απλά (=με απλό, ανεπιτήδευτο τρόπο).
- Η υπόθεση δεν τον αφορά άμεσα (αλλά έμμεσα) (τροπικό επίρρημα).
Να παρουσιαστεί αμέσως (και όχι: άμεσα) (χρονικό επίρρημα).
- Πιθανώς ή πιθανόν, προηγουμένους, συγχρόνως, κυρίως, ολογράφως, ενδεχομένως, αυτοδικαίως, επομένως (και όχι σε-α).
Συνεχίστε την ανάγνωση Τα πιο συνηθισμένα λάθη στη γλώσσα μας
Ορθογραφικά συγχεόμενες λέξεις
Αισχίνης | αισχύνη
αγονία = στειρότητα, ακαρπία, αφορία | αγωνία
αγνεία: βλ. άγνοια
άγνοια | αγνεία = αγνότητα
αγωνία: βλ. αγονία
αθλητίατρος ( = γιατρός των αθλητών) και όχι αθλίατρος (= γιατρός των άθλων!)
ακατονόμαστος και όχι ακατανόμαστος
αλιτήριος = πονηρός, κατεργάρης | αλίτης, ο = το ορυκτό αλάτι | αλήτης | αλυτάρχης
αλείφω | αλοιφή
Επαναληπτικές ασκήσεις έκθεσης Α΄ Λυκείου
Τα εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία της ομιλίας
Εξωγλωσσικά στοιχεία της ομιλίας είναι όλα όσα δίνουν μια πρόσθετη γνώση για τους ομιλητές, απαραίτητη προκειμένου να κατανοηθεί και να ερμηνευτεί σωστά το γλωσσικό μήνυμα. Αυτά αναφέρονται σε εκφράσεις ή (κινήσεις ή χειρονομίες ) των προσώπων, σε αισθήματα, σε προθέσεις αυτών.
Συνεχίστε την ανάγνωση Τα εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία της ομιλίας
Το βιβλίο – σχεδιάγραμμα έκθεσης
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην ψυχική και πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου: ένας απ’ αυτούς είναι και το βιβλίο. Να θεμελιώσετε με επιχειρήματα την παραπάνω άποψη.
Μονολεκτικά επιρρήματα με διπλούς τύπους
Στις περισσότερες περιπτώσεις η διαφορά τους είναι απλώς υφολογική: βεβαίως – βέβαια, αποκλειστικώς – αποκλειστικά, ομαλώς – ομαλά, ασχέτως – άσχετα κ.λπ.
Σε άλλες περιπτώσεις συνοδεύονται και από κάποια διαφορά στις σημασιολογικές τους αποχρώσεις, η οποία προκαλεί και διαφορές στη χρήση:
Συνεχίστε την ανάγνωση Μονολεκτικά επιρρήματα με διπλούς τύπους
Μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα
Ενεργητική σύνταξη ή διάθεση έχουμε όταν διατυπώνεται ένα νόημα με ρήμα ενεργητικής διάθεσης, π.χ. χτυπώ, θερμαίνει, …
Παθητική σύνταξη ή διάθεση έχουμε όταν διατυπώνεται ένα νόημα με ρήμα παθητικής διάθεσης, π.χ. χτυπήθηκαν, θερμαίνεται, …
Αιτιολόγηση της επιλογής ή της λειτουργίας
π.χ.: «Ο Χρήστος χτύπησε τη γάτα»
Συνεχίστε την ανάγνωση Μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα
Οι αρετές και τα λάθη στην Έκθεση
Με την έκθεση ο μαθητής μαθαίνει να σκέπτεται, καλλιεργώντας και αξιοποιώντας την κριτική του ικανότητα, να μιλάει και να γράφει εφαρμόζοντας ουσιαστικά τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες. Γι’ αυτό το λόγο η διαδικασία αυτή αρχίζει πολύ νωρίς αποτρέποντας τον μαθητή από την στείρα αποστήθιση άλλων απόψεων και οδηγώντας τον στην άρτια θεμελιωμένη και ορθά διατυπωμένη έκφραση της δικής του γνώμης.
Η ανάπτυξη, λοιπόν , των ιδεών μας θα πρέπει να διακρίνεται από τις εξής κοινές αρετές:
1. ΕΠΑΡΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: μπορεί να επιτευχθεί με τους εξής τρόπους: Συνεχίστε την ανάγνωση Οι αρετές και τα λάθη στην Έκθεση